Một số chức năng kinh tế nổi bật của thị trường phái sinh bao gồm:

1. Giá trong một thị trường phái sinh có tổ chức không chỉ tái tạo sự nhận thức của những người tham gia thị trường về tương lai mà còn dẫn dắt giá của tài sản cơ sở đến mức tương lai công khai. Khi hết hạn hợp đồng phái sinh, giá của các phái sinh hội tụ với giá của tài sản cơ sở. Vì vậy, các phái sinh là công cụ cần thiết để xác định giá của cả hiện tại và tương lai.
2. Các thị trường phái sinh định vị lại rủi ro từ những người ác cảm rủi ro sang những người có thể chấp nhận rủi ro.
3. Bản chất nội tại của thị trường phái sinh liên kết chúng với thị trường giao ngay của tài sản cơ sở. Nhờ có các phái sinh mà có sự gia tăng đáng kể trong khối lượng trao đổi của thị trường giao ngay tài sản cơ sở. Yếu tố chi phối phía sau sự leo thang này là sự tham gia tăng lên của những người chơi bổ sung, những người có thể sẽ không tham gia nếu thiếu vắng một thủ tục nào đó để chuyển giao rủi ro.
4. Vì sự giám sát, trinh sát các hoạt động của những người tham gia khác nhau trở nên rất khó khăn trong các thị trường hỗn hợp; việc thiết lập một hình thức thị trường có tổ chức trở nên cấp bách hơn tất cả. Do đó, trong sự hiện diện của một thị trường phái sinh có tổ chức, đầu cơ có thể được kiểm soát, dẫn đến một môi trường tỉ mỉ hơn.
5. Các bên thứ ba có thể sử dụng giá phái sinh công bố công khai như các dự đoán có căn cứ về các kết quả không chắc chắn trong tương lai, ví dụ, khả năng một công ty sẽ vỡ nợ các khoản nợ của nó.[29]

Tóm lại, có sự gia tăng đáng kể trong tiết kiệm và đầu tư dài hạn do các hoạt động tăng cường của người tham gia thị trường phái sinh.[30]